Pawiak

Pawiak – nieistniejące więzienie przy ul. Dzielnej 24/26 w Warszawie wzniesione w latach 1830–1835 według projektu Henryka Marconiego między ulicami Dzielną, Pawią i Więzienną.

Kompleks więzienia składał się z oddziału męskiego oraz oddziału kobiecego, nazywanego Serbią.

W latach 1939–1944 Pawiak był największym niemieckim więzieniem politycznym na terytorium okupowanej Polski. Według szacunków historyków od 2 października 1939 do 21 sierpnia 1944 przez Pawiak przeszło ok. 100 tys. osób, z czego ok. 37 tys. zostało zamordowanych, a ok. 60 tys. wywieziono w 95 transportach do obozów koncentracyjnych, innych miejsc odosobnienia lub do pracy przymusowej.